Test rozumienia tekstu pisanego EPSO – kompletny przewodnik

EPSOprep October 1, 2025 Polski

Od czytania książek, magazynów i listów po lekturę artykułów online — każdego dnia używasz umiejętności rozumowania werbalnego, aby przetwarzać, porządkować i nadawać sens przekazywanym informacjom. Jeśli aplikujesz na stanowisko, na którym trzeba podejść do testu rozumienia tekstu pisanego, możesz zastosować strategie pozwalające interpretować informacje i wybierać właściwą odpowiedź. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest rozumowanie werbalne, dlaczego stosuje się takie testy, a następnie przejdziemy przez serię pomocnych wskazówek, które pomogą Ci wejść na wyższy poziom.

Na czym polegają testy rozumienia tekstu pisanego EPSO!

W większości ról oczekuje się komunikacji zarówno ustnej, jak i pisemnej — tak działa świat pracy. Jednak testy rozumienia tekstu pisanego EPSO są zaprojektowane, aby oceniać zdolność wnioskowania na podstawie informacji pisemnych i wyprowadzania poprawnej odpowiedzi albo ustalania określonej implikacji wynikającej z treści.

Czym NIE są!

Nie są to testy osiągnięć (atainment), które są retrospektywne i badają, czego się nauczyłeś(-aś), co wiesz i potrafisz zastosować. Nie oceniają też umiejętności językowych (literacy), czyli samej zdolności czytania/pisania, ani płynności (fluency), tj. łatwości i poprawności wypowiadania się w mowie i piśmie.

Dlaczego i jak są używane

Każdy korzysta z umiejętności rozumowania werbalnego zarówno w komunikacji pisemnej, jak i ustnej. Testy te są:

sprawiedliwym i obiektywnym sposobem oceny umiejętności rozumowania werbalnego,
stosowane, ponieważ przewidują przyszłe wyniki w pracy. Są zatem prospektywne: koncentrują się na tym, co dana osoba jest w stanie osiągnąć w przyszłości, czyli na potencjale uczenia się.

Wymagają zwracania uwagi na szczegóły, koncentracji i interpretacji informacji poprzez analizę. W realiach zawodowych czytamy e-maile, notatki, raporty, instrukcje itd. i dostosowujemy działania do informacji, które zawierają. Zdolność rozumienia i analizowania danych słownych jest kluczowa na każdym poziomie stanowisk. Te umiejętności pomagają myśleć strategicznie o problemach i zmianach w obszarze pracy związanym ze stanowiskiem, o które się ubiegasz, oraz wpływają na to, jak przyswajasz i przetwarzasz nowe informacje oraz jak włączasz je w całościowy obraz.

W rozwiązywaniu problemów, na przykład, będziesz:

zbierać informacje pisemne, aby przedstawić opcje,
rozważać opcje w formie pisemnej, by zdecydować, które odrzucić,
syntetyzować fragmenty informacji pisemnych, aby dojść do spójnej decyzji,
wykorzystywać informacje pisemne do podejmowania osądów wpływających na zespół, organizację, a nawet klienta.

Inne artykuły

Czym jest test EPSO

Przeczytaj przewodnik po teście myślenia abstrakcyjnego EPSO

Dowiedz się więcej o teście operowania danymi liczbowymi EPSO

11 całkowicie darmowych zasobów do testów EPSO

Obejrzyj nasz film wprowadzający do rozumienia tekstu pisanego

Przygotowanie

Nasze testy rozumienia tekstu pisanego są zaprojektowane tak, aby skłonić Cię do wydobywania i opracowywania znaczenia informacji oraz ich implikacji z fragmentów tekstu. Tekst ZAWIERA wszystko, czego potrzebujesz, aby dojść do poprawnej odpowiedzi, jednak odpowiedź nie będzie oczywista. Rzadko kiedy testy mówią wprost, czy preferują szybkość, czy dokładność, ale możesz zwiększyć trafność, stosując strategie rozwiązywania zadań. Oznacza to korzystanie z umiejętności wnioskowania, dedukcji i weryfikacji założeń poprzez wyszukiwanie słów kluczowych, eliminowanie błędnych odpowiedzi, znajdowanie sprzeczności, słów absolutnych itp. — szybko. Te strategie omówimy dalej w artykule.

Dokładne przeczytanie instrukcji jest ważne. Ta część nie jest limitowana czasowo i nie stanowi samego testu, więc upewnij się, że rozumiesz, co masz zrobić i jak przebiega test. Po ćwiczeniach możesz zanotować stosowane strategie, a następnie ustalić, z czym masz trudność. Gdy poznasz typowe problemy, możesz nad nimi popracować, by zbudować pewność przed właściwym testem.

Przed testem otrzymasz z wyprzedzeniem informacje z wyjaśnieniem procesu testowego i zwykle z opisem roli testu w całym procesie rekrutacyjnym. Gdy tylko poznasz termin, zacznij przygotowania.

Radził(a)bym czytać artykuły bardziej złożone niż te, po które zwykle sięgasz, by „rozruszać” mózg do odpowiedniego poziomu złożoności. Czytaj trudne fragmenty w gazetach, zaglądaj też do „Forbesa”, analizuj argumenty „za i przeciw”; sprawdzaj, jakich obiektywnych dowodów używa się w argumentacji, a nawet próbuj streszczać akapity w zwięzłym zdaniu. Taka praktyka pomoże Ci szybciej przechodzić przez fragmenty tekstu w teście.

Najważniejsze wskazówki

Praca pod presją czasu i bez przerw pomoże wypracować technikę.
Jeśli się przygotujesz, poczujesz się pewniej, znając stosowane strategie.
Psychicznie: jeśli zakładasz porażkę, sprowokujesz ją. Traktuj test jako wyzwanie, któremu możesz stawić czoła jak najlepiej.
Nie zgaduj, chyba że naprawdę utkniesz. Zgaduj mądrze. Jeśli wyeliminujesz choć jedną odpowiedź, zwiększysz szanse z 1 na 4 do 1 na 3. Staraj się dojść do sytuacji 50/50, jeśli do końca pytania zostało 20 sekund.
Nie zostawiaj odpowiedzi pustej, jeśli zbliżasz się do końca — warto zaznaczyć cokolwiek. Za błędne odpowiedzi nie ma ujemnych punktów.
W każdym przypadku tylko JEDNA odpowiedź jest poprawna. Jeśli uznasz, że poprawna jest A i jesteś pewien(-na), przejdź do następnego pytania. Pytania będą coraz trudniejsze!

Umiejętności wyszukiwania rozwiązania

Zobaczmy, jak powstaje test.

Wszystkie nasze fragmenty tekstów są dość krótkie — poniżej 200 słów. Opierają się na sytuacjach i informacjach faktograficznych, a nie fikcji, i mogą dotyczyć historii, kultury, geografii, medycyny, nauki, technologii oraz ogólnego biznesu. W testach pojawia się zwykle 10–20 pytań.

Układa się je tak, by były coraz bardziej złożone, więc pokażemy przykład średniego poziomu złożoności i wyższego. Nie musisz znać tematyki, a jeśli ją znasz — pamiętaj, że informacje potrzebne do odpowiedzi ZAWSZE znajdują się w tekście, a nie w tym, co sam(-a) sądzisz. Po tekście zobaczysz stały schemat pytania.

„Które z poniższych stwierdzeń jest poprawne?”

Następnie pojawią się cztery stwierdzenia, z których tylko JEDNO będzie PRAWDZIWE. Gdy je znajdziesz — odpowiadasz i szybko przechodzisz dalej. Twoim zadaniem jest zdecydować, czy wniosek wynika, czy nie wynika z informacji w tekście.

Teraz możemy użyć tego diagramu, by pomóc zrozumieć część pojęć, które już padły.

Prawda (True)

Dla PRAWDA wniosek wynika oczywiście z przedstawionych faktów, jeśli jest to BEZPOŚREDNIE DOPASOWANIE. Wnosisz, że wniosek jest uzasadniony, ponieważ jest wprost stwierdzony. Czasem bywa mniej oczywisty i musisz zestawić informacje z różnych części tekstu albo wydobyć je i dokonać osądu, nawet jeśli nie są bezpośrednio podane — to nazywamy WNIOSKOWANIEM (inference). Aby stwierdzenie było prawdziwe, musi ściśle odzwierciedlać konkretną ideę z tekstu. To różni wnioskowanie od jasnej dedukcji, gdy informacja jest podana wprost (true/false).

Nie można stwierdzić (Cannot Say)

Niżej mamy NIE MOŻNA STWIERDZIĆ. Autorzy testów lubią tę kategorię, bo istnieje wiele strategii projektowych (czyli „sztuczek”), które można zastosować. Omówimy je za chwilę.

Przy decyzji „Nie można stwierdzić” często pojawia się nadmiar informacji względem tekstu — zwykle w postaci nadmiernego uogólnienia szczegółów, nawet jeśli brzmi jak definitywny wniosek. Po drugie, gdy informacji jest za mało, by zdecydować między prawdą a fałszem, użyj sformułowania stwierdzenia, by ocenić, czy wnioskowanie może stać się prawdziwe, czy to zbyt daleko idące założenie.

Zadaj sobie pytania:

Czy informacja przedstawia szerszy wniosek niż ten, który wspiera tekst?

Albo:

Czy brakuje informacji, by uznać stwierdzenie za PRAWDA lub FAŁSZ? Czy to duże założenie?

Jeśli tak — odpowiedź to „Nie można stwierdzić”.

Fałsz (False)

Wreszcie FAŁSZ — zwykle bardziej oczywisty, choć i tu autorzy mają kilka sztuczek.

Fałsz może wynikać ze SŁOWA EKSTREMALNEGO, które zmienia znaczenie na naturalnie fałszywe, albo ze SPRZECZNOŚCI.

Stwierdzenie jest fałszywe tylko wtedy, gdy bezpośrednio przeczy czemuś, co pojawia się w tekście. Musisz znaleźć w tekście informację potwierdzającą tę sprzeczność — wtedy mamy jasną niezgodność między treścią a stwierdzeniem.

Przykład dedukcji i wnioskowania

Machu Picchu, słynne ruiny, to obiekt światowego dziedzictwa UNESCO. Trudny teren wokół Machu Picchu sprawił, że hiszpańscy konkwistadorzy nigdy nie odkryli miasta. Archeolodzy ustalili, że budynki wznoszono, tnąc tysiące idealnie dopasowanych bloków granitowych bez użycia zaprawy.

Wysokie położenie chroniło Machu Picchu przed konkwistadorami.

Odpowiedź: Fałsz. Przyczyną braku odkrycia był trudny teren, nie wysokość.

W budowie Machu Picchu uczestniczyli wykwalifikowani kamieniarze.

Odpowiedź: Prawda — wspomniano o idealnie dopasowanych blokach bez zaprawy, co sugeruje potrzebę umiejętności w cięciu i łączeniu kamienia.

Strategie i przykłady

Strategii jest wiele — poniżej podkreślamy kluczowe. Niektóre są trudniejsze, ale gdy zwrócisz na nie uwagę, zaczniesz je dostrzegać, zwłaszcza pewne słowa i frazy.

Prawdy częściowe (Partial Truths) — część zdania jest prawdziwa, ale dodano dodatkową informację. To może zmienić odpowiedź na „Nie można stwierdzić” albo „Fałsz”. Spójrz na przykład. Zdanie z tekstu: Sklepy przy głównej ulicy mają trudności w konkurowaniu z Amazonem.

To co innego niż stwierdzenie: Sklepy przy głównej ulicy mają trudności w konkurowaniu ze wszystkimi sklepami online.

Początek jest prawdziwy, ale dodanie słowa „wszystkimi” czyni stwierdzenie fałszywym. Jest zbyt kategoryczne.

Stopniowanie i porównania (Comparatives) — wypatruj przymiotników porównawczych. Na najprostszym poziomie to superlatywy: najwyższy, największy, najmniejszy. Inne słowa porównawcze to np. bardziej, mniej, niższy.

Tekst: Amazonka jest najszerszą rzeką świata.

Stwierdzenie: Amazonka jest najdłuższą i najszerszą rzeką świata.

Skoro jest najszersza, nie znaczy, że najdłuższa. To zbyt daleko idące założenie. Odpowiedź: „Nie można stwierdzić”.

Modyfikacje znaczenia (Passage adjustments) — bądź czujny(-a) na słowa zmieniające znaczenie między tekstem a stwierdzeniem.

Przeczytaj ten fragment i odpowiedz na pytanie. Pogrubiłem(-am) słowa kluczowe, które bym wybrał(-a). O tym później!

Każdego dnia pojawiają się wiadomości o przestępczości, zwłaszcza o roli przestępstw z użyciem noża. Przestępstwa nożem mają ogromny wpływ na dzieci i społeczności, w których żyją, a 2018 rok przyniósł wzrost przestępczości nożem w Londynie. Przestępczość to problem społeczny i nie może być rozwiązywany przez same szkoły czy pojedyncze instytucje.

Rozważ stwierdzenie: czy jest prawdziwe, fałszywe czy „nie można stwierdzić”?

W 2018 r. przestępczość w Wielkiej Brytanii wzrosła.

Wyjaśnienie odpowiedzi:

Mamy słowa „wzrost” i „wzrosła” oraz zgodną datę 2018 w tekście i stwierdzeniu. Jednak BRAKUJE informacji, by stwierdzić, że w całej Wielkiej Brytanii przestępczość wzrosła — mamy tylko konkretną informację, że w 2018 r. wzrosły przestępstwa „nożem” w „Londynie”. Tekst jest szczegółowy, stwierdzenie — uogólnia, dlatego odpowiedź to „Nie można stwierdzić”.

Przyczynowość / korelacja

Często myli się związek przyczynowy z korelacją, więc wyjaśnijmy. Korelacja to sytuacja, w której X i Y zmieniają się w określony sposób, ale mogą być ze sobą niezwiązane. Przyczynowość oznacza, że coś powoduje wystąpienie czegoś, ale przyczynowość ≠ korelacja.

Przyczynowość: „Od 2017 r. wzrost alergii na orzeszki doprowadził do zwiększenia liczby przypadków wstrząsu anafilaktycznego”.

Korelacja: „Od 2017 r. rośnie liczba alergii oraz liczba zgłoszonych użądleń os”.

Nie wynika z tego, że alergii jest więcej dlatego, że jest więcej użądleń — mogą działać inne czynniki: alergie pokarmowe, zanieczyszczenia itd.

Zadaj sobie pytania:

Czy widzę słowa wskazujące przyczynowość? Wypatruj: z powodu, ponieważ, doprowadziło do itp.

Czy może to być korelacja? Tzn. czy dwie rzeczy wydarzyły się w tym samym/similar czasie, ale są niezwiązane.

Implikacje czasowe

Kluczowe jest wychwytywanie słów wskazujących oś czasu/daty i wydobywanie znaczeń z różnych punktów czasowych — obecnie, wczoraj, dziś, dekady temu czy w DOWOLNYM innym momencie. Na przykład:

Obecnie w powietrzu jest więcej alergenów, z powodu zanieczyszczeń, niż kiedykolwiek w ostatnim stuleciu.

Oceń: Prawda, Fałsz czy „Nie można stwierdzić”

Poziom alergenów jest obecnie wyższy niż dwie dekady temu.

Prawda — skoro dziś jest ich więcej niż w dowolnym momencie minionego stulecia, to również więcej niż 20 lat temu.

Sekwencje

Niektóre słowa wskazują kolejność chronologiczną, a nie związek przyczynowy. Na przykład „potem” nie oznacza, że jedno zdarzenie spowodowało drugie — tylko że nastąpiło po nim.

Sygnały: potem, następnie, po, później, itd.

Przykład:

John poszedł biegać, a potem wziął prysznic. — Sekwencja

John wziął prysznic, ponieważ mocno spocił się podczas biegu. — Przyczynowość

Ilości

Dokładne: wszystkie, żadne, zero, jedna trzecia, jeden itd. Wskazówka: „Wszystkie” ≠ „niektóre”/„wiele”. „Wszystkie” to 100% i słowo absolutne.

Nieprecyzyjne: większość, wiele, niektóre

Wskazówka: Relatywnie niższe uogólnienia — „rzadko”, „niezbyt często” — wciąż mogą być prawdziwe; to co innego niż „niemożliwe”, „żadne”, „nigdy”.

Przykład:

Tekst:

W trakcie trawienia tłuszcz jest rozkładany na mniejsze jednostki zwane kwasami tłuszczowymi. Obejmują one niezbędne kwasy tłuszczowe, jak omega-3, których organizm sam nie wytwarza. Tłuszcz odgrywa też kluczową rolę w pomocy wchłanianiu witamin A, D i E, a niewykorzystany tłuszcz jest przekształcany w tkankę tłuszczową.

Stwierdzenie:

Organizm wchłania wszystkie witaminy dzięki trawieniu.

Odpowiedź: Fałsz. Wspomniano tylko trzy witaminy, nie wszystkie — to przeczy tekstowi. „Niektóre witaminy” uczyniłoby stwierdzenie prawdziwym.

Tezy i sugestie (Claims & Suggestions)

Często pojawiają się opinie z użyciem słów: zaleca, doradza, oferuje, proponuje, uważa. Zadaj sobie pytanie, czy przedstawiono dość faktów, by wesprzeć tę opinię.

Uważaj na: „Myślę”, „Sugeruję”, „Autor uważa”, „Autor twierdzi” itp.

Słowa skrajne (Extreme Words)

„Odtwarzanie piosenki w godzinach szczytu radiowego zawsze powoduje wzrost sprzedaży”.

„Zawsze” to bardzo kategoryczne sformułowanie — odpowiedź prawdopodobnie będzie „Nie można stwierdzić” albo „Fałsz”. Gdyby użyto „może” lub „czasem”, odpowiedź częściej byłaby „Prawda”.

Jak podejść do testu

Najpierw przeczytaj tylko pierwsze jedno–dwa zdania tekstu.

To pozwoli Ci zorientować się w temacie, co pomoże przy wyborze słowa kluczowego.

Przeczytaj pytanie i wybierz słowo kluczowe

Wybierz słowo kluczowe ze stwierdzenia lub pytania. Pomoże ono znaleźć właściwe miejsce w tekście.

Wyszukaj słowo kluczowe w tekście

Gdy je znajdziesz, przeczytaj zdanie przed i zdanie po nim. Ten krótki fragment zwykle zawiera odpowiedź.

Pracuj, eliminując błędne odpowiedzi.

Co jest faktem? Co łatwo uznać za FAŁSZ lub Prawdę? — prosta dedukcja, informacja jest albo podana, albo sprzeczna.

Co jest implikowane? Sprawdź, czy nie wprowadza nowego pojęcia/obiektu.

Czego tu brakuje? (Za mało — niewystarczające; za dużo — wychodzi poza sens/zmienia sens).

Co się nie zgadza? (Jaka „sztuczka” jest zastosowana?).

Możliwe kombinacje odpowiedzi (zawsze tylko jedno będzie prawdziwe z czterech):

1 PRAWDA: zatem 1 FAŁSZ,

2 „NIE MOŻNA STWIERDZIĆ” 1 PRAWDA: zatem 2 FAŁSZ,

1 „NIE MOŻNA STWIERDZIĆ” 1 PRAWDA: zatem 3 FAŁSZ,

1 PRAWDA, zatem 3 „NIE MOŻNA STWIERDZIĆ”.

Ćwiczeniowe pytania EPSO z rozumienia tekstu pisanego

Sprawdź swoje umiejętności rozumowania werbalnego w dwóch pytaniach treningowych poniżej — po każdym znajdziesz rozwiązanie.

Pierwszy przykład

Drugi przykład

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że ten artykuł pomoże Ci sprawnie rozwiązywać pytania treningowe. Jeśli podczas czytania tekstu zastosujesz strategię słów kluczowych, właściwe informacje zaczną się wyróżniać.

Pamiętaj: szukaj FAKTÓW, a nie tego, co chcesz zobaczyć. Dodawaj własną wiedzę tylko wtedy, gdy na pewno pomaga dojść do poprawnej odpowiedzi. Informacje są — choć bywa, że w zawiłej formie. Wystarczy szybko „dokopać się” do tego, co potrzebne, odpowiedzieć i przejść dalej. Staraj się nie przekombinowywać. Jeśli jakaś odpowiedź wygląda na oczywistą, prawdopodobnie taka jest.

Pamiętaj, że znajdziesz darmowe pytania i wprowadzenia wideo do testów rozumienia tekstu pisanego EPSO, logując się