Test myślenia abstrakcyjnego EPSO – kompletny przewodnik

EPSOprep October 1, 2025 Polski

A więc zostałeś(-aś) zaproszony(-a) przez EPSO do wykonania testu psychometrycznego, znanego jako „Test myślenia abstrakcyjnego”? W przeciwieństwie do testu rozumienia tekstu pisanego, w którym wiadomo, że pojawią się informacje pisemne, oraz testu operowania danymi liczbowymi, który wykorzystuje fakty, tabele i dane liczbowe, testy myślenia abstrakcyjnego mogą oznaczać różne rzeczy. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest rozumowanie abstrakcyjne, dlaczego stosuje się takie testy, a następnie przedstawimy serię pomocnych wskazówek oraz dwa przykładowe pytania wideo, które pomogą Ci poprawić wyniki.

Pamiętaj, żeby nie przegapić naszego quizu na końcu artykułu

Na czym polegają testy myślenia abstrakcyjnego EPSO!

Testy myślenia abstrakcyjnego EPSO składają się z pytań wielokrotnego wyboru, w których każde pytanie tworzy seria 5 ramek obrazkowych, a zadaniem kandydata jest uzupełnienie sekwencji. Zostały zaprojektowane, aby oceniać Twoją zdolność identyfikowania wzorców wśród abstrakcyjnych kształtów, i są używane w procesie selekcji, zwłaszcza na stanowiskach, w których kluczową funkcją jest rozumowanie logiczne. Testy zwykle obejmują 10–20 pytań, a do każdej serii masz do wyboru 5 ramek, z których należy wybrać tę, która ją uzupełnia.

Czym NIE są!

Nie są to testy osiągnięć ani nie sprawdzają tego, czego się nauczyłeś(-aś), co wiesz i potrafisz zastosować. Testy zdolności, takie jak myślenie abstrakcyjne, są prospektywne i koncentrują się na tym, co dana osoba jest w stanie osiągnąć w przyszłości, czyli na jej potencjale do nauki. W szczególności mierzą Twoją zdolność do wyciągania założeń i wniosków na podstawie dostarczonych informacji. W tym przypadku zobaczysz symbole i macierze; kluczem jest skoncentrowanie się na wzorcach i podobieństwach między kształtami, ignorując nieistotne i rozpraszające elementy, które mogą prowadzić do błędnych wniosków.

Dlaczego i jak są używane

Stanowiska pracy przechodzą proces projektowania, podczas którego analityk roli analizuje wymagania stanowiska. W efekcie dochodzi się do kluczowych umiejętności i zdolności, które często widzisz w ogłoszeniach o pracę i profilach stanowisk. Następnie rozważa się najlepszy sposób oceny danej umiejętności lub zdolności. Testy psychometryczne są tylko jednym z narzędzi oceny, obok wywiadów, ćwiczeń grupowych i odgrywania ról.

Myślenie abstrakcyjne jest potrzebne w wielu rolach, na przykład w programowaniu, audycie i rolach technicznych. A wyniki testów myślenia abstrakcyjnego pokazują, w jakim stopniu jesteś w stanie:

• Szybko i efektywnie uczyć się nowych umiejętności i zdolności – im szybciej możesz skutecznie wnieść wkład w pracę zespołu, tym lepiej;

• Szybko rozpoznawać wzorce, reguły logiczne i trendy w nowych danych, co jest niezbędne w erze informacji;

• Myśleć strategicznie o problemach i zmianach w obszarze pracy związanym ze stanowiskiem, na które aplikujesz;

• Przetwarzać, przyswajać i analizować nowe informacje, integrować je z całościowym obrazem i stosować do rozwiązywania problemów zawodowych. Możesz się nawet spotkać z określeniem testów abstrakcyjnych jako testy „niewerbalne”!

Inne artykuły

Czym jest test EPSO

Dowiedz się więcej o teście rozumienia tekstu pisanego EPSO

Dowiedz się więcej o teście operowania danymi liczbowymi EPSO

11 całkowicie darmowych zasobów do testów EPSO

Obejrzyj nasz film wprowadzający do myślenia abstrakcyjnego

Przygotowanie

Myśl o podejściu do testu myślenia abstrakcyjnego EPSO może budzić obawy. Jednak dzięki odpowiedniemu przygotowaniu możesz poprawić swój wynik. Chociaż w bardzo krótkim czasie nie da się znacząco podnieść samych umiejętności myślenia abstrakcyjnego, można poznać i wyćwiczyć strategie rozwiązywania takich testów. Zatem omówimy sposoby poznawania technik konstrukcji zadań i przygotowania się do samego podejścia do testu.

Pamiętaj: im częściej ćwiczysz rozumowanie z wykorzystaniem diagramów i innych obrazów, zapoznajesz się z dużą liczbą reguł logicznych definiujących serie kształtów oraz eliminujesz czynniki stresowe, tym lepiej przygotujesz się do sukcesu w teście.

Co wziąć pod uwagę w przygotowaniach

Zwykle da się dostrzec wzorzec w tym, co robimy dobrze i w czym radzimy sobie gorzej. To samo dotyczy typów pytań, z jakimi się zmierzysz. Po pierwsze, musisz rozpoznać, że w Testach myślenia abstrakcyjnego istnieje kilka różnych typów pytań i przy odrobinie praktyki wkrótce będziesz w stanie rozpoznawać je od razu. Jeśli nie masz jeszcze świadomości, z czym możesz mieć trudność, spróbuj kilku próbnych testów abstrakcyjnych online. Ustal obszary do rozwoju. Czy zdarzyło Ci się spędzić zbyt dużo czasu nad jednym zestawem diagramów i nie potrafić znaleźć prawidłowej odpowiedzi?

Jeśli to do Ciebie przemawia, spokojnie – nie jesteś sam(-a). Gdy pierwszy raz zobaczyłem(-am) test myślenia abstrakcyjnego, byłem(-am) zdezorientowany(-a), ale po kilku próbach zacząłem(-am) rozumieć, jak są zbudowane i co należy robić.

Pomaga zacząć pracę w zrelaksowanym środowisku, bez presji czasu. Wtedy możesz przeglądać pytania we własnym tempie. Gdy już oswoisz się z wyzwaniem każdego typu pytania, zacznij ćwiczyć w warunkach jak najbardziej zbliżonych do testu. Oto kilka innych wskazówek:

• Pracując pod presją czasu i bez przerw, wyrobisz sobie technikę.

• Psychicznie: jeśli zakładasz porażkę, to ją sprowokujesz. Potraktuj test jako wyzwanie, któremu możesz stawić czoła jak najlepiej.

• Nie zgaduj, chyba że naprawdę utkniesz. Możesz zwiększyć swoje szanse, mądrze zgadując i eliminując błędne odpowiedzi. Lepiej mieć 60% szans (eliminując 2 z 5 odpowiedzi), niż 20% szans – gdy wybierasz jedną z pięciu „na chybił trafił”.

• Nie zostawiaj odpowiedzi pustej, jeśli zbliżasz się do końca – warto zaznaczyć cokolwiek. Za błędną odpowiedź nie ma ujemnych punktów.

• W każdym przypadku tylko JEDNA odpowiedź jest poprawna. Jeśli uznasz, że odpowiedź A jest prawidłowa i jesteś tego pewien(-na), przejdź szybko do kolejnego pytania. Pytania będą się stawały coraz bardziej złożone!

Jak dostroić się do takiego sposobu przetwarzania informacji? Możesz sprawdzić swoją strefę komfortu tak jak ja na początku. Oto kilka wskazówek:

• Analizuj informacje przedstawione w formie abstrakcyjnej w książkach i gazetach.

• Rozwiązuj łamigłówki i gry logiczne.

• Szukaj wzorców i związków w informacjach.

• Ćwicz tworzenie diagramów przedstawiających relacje, powiązania i sekwencje.

Klocki konstrukcyjne

Najważniejszym pierwszym krokiem przy patrzeniu na zadanie z myślenia abstrakcyjnego nie jest zgadywanie, lecz przyjęcie systematycznego podejścia. Aby to zrobić, musimy najpierw przeanalizować zadanie i sprawdzić, z jakich „klocków” się składa. Zawsze istnieje jakiś wzorzec, nawet jeśli nie jest oczywisty. Na przykład możesz otrzymać serię kształtów, a Twoim zadaniem będzie wybrać kolejny kształt w sekwencji. Albo możesz dostać stwierdzenie obejmujące grupę kształtów i masz ustalić, który kształt to stwierdzenie uzupełnia.

Jak projekt staje się trudny

Do badania myślenia abstrakcyjnego stosuje się przeróżne strategie. Oto lista kontrolna elementów, z którymi pracujemy przy projektowaniu. Kilka przykładów omówimy poniżej.

• Kształt elementów

• Typ krawędzi każdego elementu

• Liczba narożników każdego elementu

• Kolor każdego elementu

• Liczba elementów

• Orientacja elementów

• Stałe położenie jednego elementu względem innego

• Wielkość elementów

Jeśli dobrze zapamiętujesz mnemotechniki, spróbuj tej poręcznej ściągawki.

S – Shape (kształt)

C – Colour (kolor; cieniowanie, paski itp.)

O – Orientation (orientacja, np. kąty)

N – Number of (liczba kształtów, boków, przecięć itp.)

P – Position (położenie)

S – Symmetry (symetria i asymetria)

S – Size (wielkość)

Kilka przykładów:

• Jeśli widzisz nietypowe kształty, np. księżyc w nowiu, pomyśl o wzorcu KSZTAŁTU „krzywizna vs. linia prosta”. Ponieważ do przedstawiania kształtów zakrzywionych czasem używa się zamienników dla koła, możesz zobaczyć księżyc w nowiu jako reprezentację takiego wzorca.

• Jeśli widzisz szare, cętkowane, w paski lub kropkowane kształty, rozważ KOLOR jako wzorzec.

• Jeśli widzisz duże i małe kształty w tej samej ramce, rozważ WIELKOŚĆ jako wzorzec.

• Jeśli widzisz dużo trójkątów, pomyśl o ORIENTACJI, ponieważ trójkąty mogą „wskazywać”, a także o KĄTACH, bo część z nich może być prostokątna, a część równoramienna.

• Możesz zauważyć, że jakiś kształt zmienia POŁOŻENIE zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub przeciwnie do niego, zasłaniając elementy pod spodem.

Przyjrzyjmy się kilku przykładom, żeby wejść we właściwy tryb myślenia!

Niski poziom trudności:

W niektórych testach myślenia abstrakcyjnego trzeba znaleźć obraz identyczny jak pierwszy. Którą z odpowiedzi A, B, C lub D byś wybrał(-a)?

Po pierwsze, zauważ znacznik (kropkę) na wierzchołku pierwszego kształtu, wskazujący jego górę. Ten kształt zmienia POŁOŻENIE – obraca się na różne sposoby – nie zmienia rozmiaru, a w każdej opcji są dwa małe okręgi, konsekwentnie czarny i biały. Czarny znajduje się u dołu kształtu, biały – na wierzchołku.

W B oba okręgi nie są we właściwym położeniu, w C czarny okrąg jest w złym położeniu, a w D biały okrąg jest w złym położeniu. A spełnia wymagania wiernej repliki obrazu.

(Gdybym rozwiązywał(-a) test, nie tracił(-a)bym czasu na sprawdzanie pozostałych odpowiedzi – skoro jestem pewny(-a), że to poprawne, a tylko jedna odpowiedź jest poprawna, szybko przeszedł(-ęłabym) dalej).

Niski/średni poziom trudności:

W innym teście trzeba zidentyfikować cechę wspólną dwóch kształtów, a następnie z czterech proponowanych odpowiedzi wybrać kształt, który również tę cechę posiada.

Spójrz na dwa kształty – jedyną wyraźną wskazówką jest LICZBA kształtów, które zawierają. 5 i 3, czyli liczby NIEPARZYSTE. Patrząc na odpowiedzi, tylko A ma liczbę nieparzystą (1), więc to jest poszukiwana cecha. Innych cech wspólnych nie ma. Wskazówka: pojedynczy kształt może podpowiadać rozróżnienie „parzyste vs. nieparzyste”!

Średni/trudny poziom trudności:

Tutaj mamy sekwencję do uzupełnienia spośród pięciu opcji. To rzeczywista wersja testów myślenia abstrakcyjnego używanych przez EPSO. Składa się z serii pięciu ramek i pięciu opcji odpowiedzi.

Pierwszą rzeczą do zauważenia w tym pytaniu są różne kształty: trójkąty, kwadraty, okręgi, „L” i „T”. Drugą – ich ruch i ponowne pojawianie się kształtów w kolejnych ramkach.

Każdy z czterech elementów z pierwszego diagramu pojawia się ponownie co n diagramów, gdzie n równa się liczbie linii prostych tworzących dany element. Diagramy są podzielone na ćwiartki; za każdym razem, gdy element pojawia się ponownie, znajduje się w ćwiartce przeciwległej do poprzedniego położenia. W każdej pustej ćwiartce pojawia się okrąg.

Tak więc kwadrat pojawia się co cztery diagramy po swoim pierwszym wystąpieniu, trójkąt – co trzy, a kształty L i T – co dwa. W odpowiedzi żaden kształt nie ma się pojawić, więc będą tam cztery okręgi.

Jedyną poprawną opcją jest C. To pytanie jest uznawane za trudne – tylko około 15% użytkowników odpowiada na nie poprawnie.

Łączone wzorce i reguły

Gdy używa się więcej niż jednej reguły lub strategii, potrzebna jest duża uwaga na szczegóły. To może pochłaniać czas, dlatego kluczem jest pracować tak szybko, jak to możliwe, podczas gdy umysł rozpoznaje zastosowaną strategię. Pytanie może obejmować następujące elementy:

• Kształt może być obracany – rotacja.

• Kształt może zmieniać się w coś innego – przekształcenie, a potem wracać do poprzedniej postaci.

• Konsekwencja – gdy dany kształt (lub kształty) jest zastępowany innymi.

Wskazówka: często występuje RUCH, który wywołuje jeden lub więcej EFEKTÓW.

Przyjrzyjmy się typom kształtów i figur, które zobaczysz, wraz z wyjaśnieniami.

Interakcja obiektów między sobą i jej skutki

Gdy czarny krzyż opuszcza centralny czarny kwadrat, zmienia kolor i staje się biały. To przykład interakcji.

Możesz też zobaczyć obiekt, który mija lub dotyka inny obiekt, a następnie zmienia kształt lub rozmiar.

Dodawanie/odejmowanie obiektów

Dodawanie i odejmowanie może dotyczyć liczby różnych elementów. Najczęściej zobaczysz zmianę liczby obiektów lub liczby cech obiektu, na przykład liczby krawędzi gwiazdy przechodzącej z 7 do 6.

W przykładzie poniżej widać, że liczba czarnych okręgów zwiększa się w każdej ramce o jeden. Liczba dolnych obiektów jednak się nie zmienia – zmienia się tylko liczba ich boków. Obiekt zaczyna jako siedmiokąt (heptagon), a następnie traci po jednym boku w każdej ramce.

Zmiany ruchu

Typowym wzorcem w testach myślenia abstrakcyjnego jest zmiana ruchu. Wzorce ruchu mogą się różnić i to właśnie ich rozpoznanie bywa najtrudniejsze.

W przykładzie poniżej czarny trójkąt w każdej ramce przesuwa się o jedno pole w dół i jedno w lewo oraz obraca się o ¼ obrotu przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Biały trójkąt w każdej ramce przesuwa się o jedno pole w dół i jedno w prawo oraz obraca się o ¼ obrotu zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Wszystkie trójkąty poruszają się po ścieżce diagonalnej: gdy trójkąt osiąga krawędź siatki, kontynuuje od początku swojej diagonalnej ścieżki.

W tym przypadku mamy dwa rodzaje ruchu: rotację obiektów (omówimy ją szerzej później) oraz przemieszczanie się w obrębie ramki.

Reset/powrót/ciąg dalszy

Gdy obiekty osiągają inny obiekt lub krawędź ramki, bardzo często pojawiają się różne wzorce zachowania. Oto kilka przykładów:

Reset: gdy „klocek” wraca do pozycji wyjściowej po osiągnięciu krawędzi siatki. To pierwszy z trzech przykładów w poniższych ramkach.

Powrót (reverse): gdy „klocek” cofa się tą samą ścieżką po osiągnięciu krawędzi siatki. To drugi przykład w poniższych ramkach.

Ciągłość (continuous): gdy „klocek” porusza się dalej w tym samym kierunku i po tej samej ścieżce nawet po osiągnięciu krawędzi siatki. To trzeci przykład w ramce.

Zmiany przyrostowe

W tym przykładzie widzimy, jak mogą zmieniać się przyrosty rotacji między ramkami. To bardzo częsta technika stosowana przez autorów testów, aby zwiększyć złożoność pytania. Najpierw musimy rozpoznać wzorzec zmiany między dwiema pierwszymi ramkami, a następnie ustalić zmianę samego wzorca. Jak w przykładzie – zamiast ponownie obrócić o 90 stopni w trzeciej ramce, trójkąt obraca się o 180 stopni. W kolejnej ramce może obrócić się o 270 stopni (180+90) lub o 360 (180×2), w zależności od tego, czy przyrost jest ciągły (tj. za każdym razem o dodatkowe 90 stopni), czy każdorazowo się podwaja.

Obrót jak na zegarze

Prosty przykład rotacji. Diagram to zegar, gdzie jedna linia (pionowa w pierwszym diagramie) reprezentuje wskazówkę minutową, druga – godzinową. „Czas” zaczyna się od trzeciej. Następnie zmienia się naprzemiennie o pół godziny i o godzinę.

Zmiany rozmiaru

Bardzo częstą cechą testów myślenia abstrakcyjnego jest zmiana rozmiaru. W poniższym przykładzie widać, że czarny trójkąt rośnie w każdej ramce.

Odbicie (symetria)

Odbicia bywają bardzo trudne do dostrzeżenia, ponieważ użytkownicy często mylą je z rotacjami lub innymi rodzajami zmian ruchu. Odbicie oznacza, że obiekty „poruszają się”, jakby odwrócić całą „ramkę” poziomo lub pionowo. Pamiętaj: jeśli nie możesz rozpoznać wzorca ruchu obiektów, natychmiast sprawdź, czy nie patrzysz na przykład ruchu w postaci odbicia.

Wskaźniki

Wskaźniki służą do zaznaczania, które obiekty zostaną w jakiś sposób zmienione. Może to być strzałka wskazująca obiekt, która oznacza, że zniknie on w następnej ramce, albo kolor wskazujący, że obiekt zwiększy rozmiar.

W tym konkretnym przykładzie, jeśli po kształcie następuje strzałka do przodu i liczba „n”, to ten sam kształt pojawi się ponownie „n” miejsc dalej w sekwencji, w tym samym położeniu. Jeśli po kształcie znajduje się strzałka wstecz i liczba „n”, to kształt pojawił się „n” miejsc wcześniej w sekwencji. Tutaj liczby pełnią rolę wskaźników, ale często stosuje się również inne obiekty, takie jak strzałki czy samo położenie obiektu.

Stosowanie reguł

Każdy test ma określony poziom trudności. Poziom ten jest zbliżony w obrębie wszystkich pytań testowych. Określa się go na podstawie:

liczby reguł logicznych użytych do zdefiniowania grupy kształtów,
złożoności tych reguł,
ograniczeń czasowych.

Użycie kilku reguł komplikuje test, ponieważ musisz ustalić, które z nich zostały użyte, a następnie po kolei dyskwalifikować błędne odpowiedzi. Pozostaje jedna opcja – miejmy nadzieję, że właściwa.

Niski poziom trudności zwykle oznacza jedną prostą regułę logiczną dla każdej grupy kształtów i niezbyt restrykcyjne ograniczenia czasu. Jednak wraz ze wzrostem liczby i złożoności reguł oraz skracaniem czasu, test staje się trudniejszy.

Typowo testy abstrakcyjne, w których grupy kształtów opierają się na dwóch lub trzech regułach, a na pytanie przypada 30–45 sekund, uznaje się za o średnim poziomie trudności. Z pewnością rozpoznasz użycie rotacji (obracania kształtów), liczb, zmian rozmiaru itd.

Testy abstrakcyjne, w których grupy kształtów opierają się na trzech lub większej liczbie złożonych reguł, a na pytanie przypada mniej niż 30 sekund, są uważane za trudne.

Teraz obejrzymy dwa filmy z przykładami.

Pierwszy przykład

Drugi przykład

Uwagi końcowe:

Pamiętaj, że test jest używany z określonego powodu w ramach danej roli, co oznacza, że zazwyczaj będziesz musiał(-a) szybko pojmować koncepcje i dochodzić do złożonych rozwiązań w pracy. Organizacje stosują tylko te testy, które pasują do roli, a Twoje wyniki porównuje się następnie z próbą podobnej grupy.
Jak w każdym teście, analizuj pytania, które są dla Ciebie najtrudniejsze, i korzystaj ze wskazówek, aby zidentyfikować zastosowane reguły. Zapisuj je. Może się okazać, że testy wyglądające na trudne są łatwiejsze, niż myślisz – dzięki praktyce. Aby utrudnić zadanie, proponowane odpowiedzi często są bardzo podobne albo celowo mylące. Pod koniec testu kształty i odpowiedzi stają się naprawdę złożone. Limit czasu będzie wymagał od Ciebie pracy szybkiej i metodycznej.

Łatwo jest nadmiernie „rozmyślać” nad jednym kształtem – to strata czasu. Korzystaj ze wskazówek i pamiętaj o SCONPSS; zapisz to sobie, nawet jeśli możesz użyć długopisu i kartki.

Przygotowuj się, jak tylko otrzymasz zaproszenie na test, i pracuj nad obszarami do rozwoju. Mierz czas i skracaj go z każdą sesją. Dąż do zwiększenia szybkości generowania reguł logicznych (im szybciej ktoś generuje rozwiązania, tym większe prawdopodobieństwo poprawnej odpowiedzi – w danym czasie).

Praktyka pomoże także zwiększyć pojemność uwagi roboczej – czyli liczbę elementów, które można śledzić podczas odpowiadania. Jeśli zwiększysz tę pojemność, będziesz w stanie uwzględnić więcej figur bez popełniania błędów, a zatem prawdopodobieństwo poprawnej odpowiedzi będzie większe. W dniu testu zachowaj spokój – odrobina adrenaliny może pomóc, ale postaraj się skupić na rozpoznawaniu zastosowanych strategii lub reguł. Spróbuj odpowiedzieć na wszystkie pytania, ale pamiętaj, że nie każdy kończy te testy – są tak zaprojektowane.

Pamiętaj, że znajdziesz darmowe przykładowe pytania EPSO i wprowadzenia wideo do testów myślenia abstrakcyjnego, logując się